DOBRE PRAKTYKI U NASZYCH POCIECH

CZYLI ROZWÓJ MOTORYCZNY DZIECKA POD SPECJALNYM NADZOREM.

Moment niezwykle dynamicznego rozwoju dziecka to jego pierwszy rok życia, podczas którego aż 4 krotnie zwiększa ono masę ciała i o ponad połowę swoją wysokość. Niezwykle ważna jest jednak obserwacja i kontrola zachowań dziecka przez wszystkie lata jego rozwoju gdyż zagwarantuje to wczesne wykrycie jakichkolwiek zaburzeń i wdrożenie odpowiedniego leczenia, które w konsekwencji zagwarantuje dziecku właściwy rozwój.

Rozwój motoryczny, czyli ruchowy dziecka oznacza osiągnięcie kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowanie czynności nerwów oraz mięśni. Kontrola ta przejawia się w rozwoju odruchów i globalnej aktywności, charakterystycznej dla noworodka od momentu urodzenia.

Dziecko w okresie pierwszych pięciu lat życia osiąga kontrolę w zakresie dużej motoryki, która wiąże się z wielkimi powierzchniami ciała używanymi do chodzenia, biegania czy skakania. Już po piątym roku życia rozwój skupia się na strefie kontroli bardziej precyzyjnych ruchów angażujących mniejsze grupy mięśni używanych na przykład do chwytania piłki czy malowania. Już sześcioletnie dziecko, w przypadku prawidłowego rozwoju ruchowego bez jakichkolwiek zaburzeń, powinno być w pełni gotowe ruchowo do wymagań szkoły i koordynacji ruchowej z rówieśnikami.

Rozwój motoryczny podlega dwóm prawom kierunku rozwoju u dzieci:

• Prawo następstwa cefalokaudalnego, czyli rozwoju przebiegającego wzdłuż ciała – od głowy do stóp, który oznacza, że postęp w strukturze i funkcji najpierw ujawnia się w okolicach głowy, przechodząc następnie przez tułów i kończąc na nóżkach dziecka.
• Prawo następstwa proksymodystalnego, czyli rozwoju postępującego od części ciała znajdujących się w pobliżu kręgosłupa jako osi centralnej, do dalszych zewnętrznych części ciała dziecka./

Rozwój ruchowy dziecka, choć podlega pewnym schematom etapów rozwoju jest kwestią indywidualną zależną od predyspozycji dziedzicznych, warunków, w których dziecko się rozwija, odpowiedniej koordynacji ruchowej, siły mięśni oraz ilości podejmowanych prób do wskazanych aktywności ruchowych.

Zgodnie z określonymi normami, czyli schematem rozwoju ruchowego, dziecko przechodzi przez następujące etapy:

• Unoszenie główki (3 mc życia)
• Siadanie samodzielne (8 mc życia)
• Raczkowanie (9 mc życia)
• Chodzenie (12 mc życia)

Etapy te można nazwać kamieniami milowymi w rozwoju motorycznym dziecka, co nie oznacza oczywiście, że pomiędzy tymi etapami nie ma etapów pośrednich, ani też, że dokładnie dzieje się to we wskazanym miesiącu życia, ani też, że dziecko, które siada czy chodzi wcześniej czy póżniej niż wskazana norma źle się rozwija.

Dziecko bowiem w zależności od indywidualnych predyspozycji może siadać już samodzielnie w wieku na przykład 7 mcy, przed raczkowaniem turla się i pełza, po 9 mcu z reguły przyjmuje pozycje stojącą podpierając się zwykle o meble, albo też stawia swoje pierwsze kroki dopiero po ukończeniu 1 roku życia nawet w 18 miesiącu życia.

Ważne jest, aby nie przyspieszać tych etapów poprzez na przykład sadzanie dziecka podpierając go poduszkami czy stawianie go na nóżkach, bo wg schematu już przecież powinno chodzić. Najważniejsza jest obserwacja naszego malucha i reakcja w momencie kiedy coś budzi nasz niepokój. Istotne z tego punktu widzenia są wizyty kontrolne, przy których lekarz specjalista może okreslić czy nasz niepokój spowodowany jest realnym zaburzeniem w rozwoju ruchowym czy też zwykłą nadgorliwością zaniepokojonego rodzica, która również jest jak najbardziej normalna. Lepiej bowiem w takim przypadku być nadgorliwym niż zaniedbać jakiś etap rozwoju dziecka, co w następstwie będzie miało niekorzystny wpływ na jego dalszy rozwój i postawę ciała oraz przyczyni się do pojawienia się różnych dolegliowści, czego przecież nie chcemy. Lekarz specjalista po sprawdzeniu przyczyn naszego niepokoju może nas po prostu uspokoić, albo wskazać na przykład ćwiczenia stymulujące gdy zaobserwuje zbytnie napięcie mięśniowe nóżek czy grzbietu czy też skierować nasze dziecko na dodatkowe badania, które potwierdzą lub wykluczą jakiekolwiek obawy.

Na etapie tak oczekiwanych przez rodziców pierwszych kroków malucha powinno się pamiętać, aby dziecko chodziło boso (ewentualnie w skarpetkach antypoślizgowych jeśli jest to konieczne) i jak najczęściej po naturalnych powierzchniach jak piasek i trawa. Choć pierwszy krok dziecka jest często pokusą do założenia maluchowi bucików, dla jego dobra nie powinno się tego robić i pozwolić stópkom na naturalny rozwój. Absolutnie również należy wykluczyć zakup tak popularnego chodzika, którego używanie wymusza przyjmowanie przez dziecko nienaturalnej pozycji do chodzenia.

W trakcie każdego etapu rozwoju motorycznego powinno się przede wszystkim dbać o bezpieczeństwo dziecka, gdzyż jego ruchy są jeszcze niepewne, nieskoordynowane i mogą kończyć się upadkami. Dlatego właściwe przygotowanie mieszkania i baczna opieka nad dzieckiem są na tym etapie niezbędnym elementem.

We wczesnym etapie rozwoju motorycznego dziecka możemy spotkać się z pojęciami płaskostopia, koślawości czy szpotowatości , które w bardzo przystępny sposób wytłumaczone zostały w naszych artykułach: Jak właściwie zadbać o stopy dziecka/ Jakie wkładki ortopedyczne wybrać dla dziecka i wszystskie inne zawarte na blogu dot. dziecka.